Mehdi dede gelse gerek
Ali divan kursa gerek
Haksizliklari kirsa gerek
Intikam alsa gerek...
Baskaldiranlarin canyoldasi Pir Sultan Abdal.Onu tanimayan bilmeyenimiz var mi ?
En önemlisi ne kadar su yukarida yazilan dörtlüge bagli kaliyoruz ? Evet onu sahiplenmeyen
oldugu kadar,sahiplenenler vardir,var olacaktir.
Özellikle benim Pir Sultan Abdal'i yeniden yazmamin amaci isbirlikci düzene yamanan
Aleviyim diye gecinenlere,onlarda savunur görünür.Ama özünü revize eder,ideolojik olarak
kendilerine benzetmeye calisirlar.
Onu esasen sahiplenmesi ve savunmasi gereken bizleriz ama bizde bu konuda edilgen kaliyor,
adeta seyirciyiz.
Öncelikle Pir Sultani Abdal'i anlatirken esas kaynak siirleridir.1500'lerde yasar,ama tam
olarak ne zaman dogdugu ne vakit hakka yürüdügü dair cesitli tarihler öne sürülmesine ragmen
bilinmez.Asil adi Haydar'dir.Sivas'in Yildizeli ilcesi'nin Banazli Köy'ünde dogmus.Alevi-Bektasi
siyasal/dinsel kimlige sahiptir.
Altini cizerek söylüyorum Pir Sultan Abdal'in yasadigi cag anlasilmazsa,kendisini tanimlayamayiz.
Günümüzde sadece onun Alevi inancina bakip yorumlayamayiz.O cagin feodal Osmanli toplumunu
sinifsal öz olarak siyasi ve ideolojik olmaktan cok dinsel motifler üzerinde ayrismalar yükseliyordu.
Bu gercek anlasilmadan sürecin kendisinide iyi anlayamayiz.
Bu durum sadece Osmanli ve Ortadogu'ya has degildi.Ve söyle anlasilmali.Osmanliyi yöneten egemenlerin
mezhebi resmi olarak sunni iken.Anadolu ve daha cok Türkmen halklarinin mezhebi Alevilikti.O günün
kosullarinda bunlar catisan siniflarin bayraklariydi.Ama despot Osmanli bunu maske olarak kullaniyordu.
bu maskenin altinda maddi olarak yoksullarin catismasi vardi.Onun icin simdi yasadigimiz sürecte
yasanan catismalari din savaslari olarak degerlendirmek yanlistir.Buradan yola cikarak Pir Sultan
Abdal'in tarihsel ve siyasal yasamin icinde ki rolüne bakabiliriz.Yoksa yanilmaktan kurtulayamayacagimiz
gibi bu tür halk ozanlarinin yada önderlerinin gercek hakkini tarihe ve insan olan insana mal
edemeyiz.
Pir Sultan,Baskaldirilari dönemlerinin insanidir.Yüzyil savaslari denilen 1500'lerden baslayip(Sah Kulu-
Kalender Sah vb )1600'lere tasan bir dizi ayaklanmalarin icinde yer almis,desteklemis,hazirligina
girismis söyle demis....
Dönen dönsün,
ben dönmezem yolumdan.....deyip tutarli ve yigit bir önder olarak rüstünü ispat etmistir.Iste bazi
isbirlikci Alevi tarihcileri arastirmalarindan kacindiklari söz budur.
Tarikattadir elimiz/hakikattadir yurdumuz/sözü ilede halk kitleleri icinde ki örgütlü güce
vurgu yapar Pir Sultan o cagda.
Tüm bu ayaklanmalar icerisinde Pir Sultan Abdal'in en önemli rolünü siirleriyle yol
göstermistir.Ve siirleri Osmanli(askeri-feodal) egemenligine karsi gelisen,gelistirilen,ayaklanma
ve isyanlarin halka anlatimidir siirleri.Pir Sultan Abdal bu yönüylede yasadigi dönemin
toplumsal iliski ve catismalarin ,birinci elden yansiticisi olmus.Tarihe isik tutmustur.O yüzden
baslik atarken ayaklanmalarin saiir Pir Sultan Abdal dedim.
Kadilar müftüler fetva yazarsa
Iste kemen iste boynum asarsa
Iste hancer iste boynum keserse
Dönen dünsün ben dönmezem Pir'imden.
Osmanliya,düzene,düsmanlik,haksizliklarin olmadigi bir düzen istiyordu Pir Sultan.
Baskaldirilari örgütlemek,katilmak,Alevilige inanmak vb.Ölüm fetvasinin nedeni oluyordu.
Kanüni Sultan Süleyman'in Sivas Valisi Hizir Pasa tarafindan Sivas'ta dara cekilir ve
katledilir.Fakat fiziken aramizda olmasa bile saymakla bitmeyen,kirmakla tükenmeyen,yakmakla
yok olmayan ve siirleri hayali gönlümüzde manevi ve ideolojik olarak bizlere yol gösteriyor
ve göstermeye devam ediyor.
Ondandir ki üzerinden yüzyillar gecmesine ragmen günümüze ulasmis ve burdan ötelere tasina
bilme potansiyeli var ezilenlerin elinde bayrak Pir Sultan.
Anadolu halklari onun icin Pir Sultan ölür dirilir derler.
Siirleri somuttur,yalindir,lirik tarzdadir,inanc temelidir.Zülüm,kavga,baskaldiri ve isyan
yüklüdür ezilenlerin dilinde.Dostluk,kardeslik,ask,ayrilik,özlem,doga ve insan kokar
Pir Sultan siileri...
berdan ildan
Ali divan kursa gerek
Haksizliklari kirsa gerek
Intikam alsa gerek...
Baskaldiranlarin canyoldasi Pir Sultan Abdal.Onu tanimayan bilmeyenimiz var mi ?
En önemlisi ne kadar su yukarida yazilan dörtlüge bagli kaliyoruz ? Evet onu sahiplenmeyen
oldugu kadar,sahiplenenler vardir,var olacaktir.
Özellikle benim Pir Sultan Abdal'i yeniden yazmamin amaci isbirlikci düzene yamanan
Aleviyim diye gecinenlere,onlarda savunur görünür.Ama özünü revize eder,ideolojik olarak
kendilerine benzetmeye calisirlar.
Onu esasen sahiplenmesi ve savunmasi gereken bizleriz ama bizde bu konuda edilgen kaliyor,
adeta seyirciyiz.
Öncelikle Pir Sultani Abdal'i anlatirken esas kaynak siirleridir.1500'lerde yasar,ama tam
olarak ne zaman dogdugu ne vakit hakka yürüdügü dair cesitli tarihler öne sürülmesine ragmen
bilinmez.Asil adi Haydar'dir.Sivas'in Yildizeli ilcesi'nin Banazli Köy'ünde dogmus.Alevi-Bektasi
siyasal/dinsel kimlige sahiptir.
Altini cizerek söylüyorum Pir Sultan Abdal'in yasadigi cag anlasilmazsa,kendisini tanimlayamayiz.
Günümüzde sadece onun Alevi inancina bakip yorumlayamayiz.O cagin feodal Osmanli toplumunu
sinifsal öz olarak siyasi ve ideolojik olmaktan cok dinsel motifler üzerinde ayrismalar yükseliyordu.
Bu gercek anlasilmadan sürecin kendisinide iyi anlayamayiz.
Bu durum sadece Osmanli ve Ortadogu'ya has degildi.Ve söyle anlasilmali.Osmanliyi yöneten egemenlerin
mezhebi resmi olarak sunni iken.Anadolu ve daha cok Türkmen halklarinin mezhebi Alevilikti.O günün
kosullarinda bunlar catisan siniflarin bayraklariydi.Ama despot Osmanli bunu maske olarak kullaniyordu.
bu maskenin altinda maddi olarak yoksullarin catismasi vardi.Onun icin simdi yasadigimiz sürecte
yasanan catismalari din savaslari olarak degerlendirmek yanlistir.Buradan yola cikarak Pir Sultan
Abdal'in tarihsel ve siyasal yasamin icinde ki rolüne bakabiliriz.Yoksa yanilmaktan kurtulayamayacagimiz
gibi bu tür halk ozanlarinin yada önderlerinin gercek hakkini tarihe ve insan olan insana mal
edemeyiz.
Pir Sultan,Baskaldirilari dönemlerinin insanidir.Yüzyil savaslari denilen 1500'lerden baslayip(Sah Kulu-
Kalender Sah vb )1600'lere tasan bir dizi ayaklanmalarin icinde yer almis,desteklemis,hazirligina
girismis söyle demis....
Dönen dönsün,
ben dönmezem yolumdan.....deyip tutarli ve yigit bir önder olarak rüstünü ispat etmistir.Iste bazi
isbirlikci Alevi tarihcileri arastirmalarindan kacindiklari söz budur.
Tarikattadir elimiz/hakikattadir yurdumuz/sözü ilede halk kitleleri icinde ki örgütlü güce
vurgu yapar Pir Sultan o cagda.
Tüm bu ayaklanmalar icerisinde Pir Sultan Abdal'in en önemli rolünü siirleriyle yol
göstermistir.Ve siirleri Osmanli(askeri-feodal) egemenligine karsi gelisen,gelistirilen,ayaklanma
ve isyanlarin halka anlatimidir siirleri.Pir Sultan Abdal bu yönüylede yasadigi dönemin
toplumsal iliski ve catismalarin ,birinci elden yansiticisi olmus.Tarihe isik tutmustur.O yüzden
baslik atarken ayaklanmalarin saiir Pir Sultan Abdal dedim.
Kadilar müftüler fetva yazarsa
Iste kemen iste boynum asarsa
Iste hancer iste boynum keserse
Dönen dünsün ben dönmezem Pir'imden.
Osmanliya,düzene,düsmanlik,haksizliklarin olmadigi bir düzen istiyordu Pir Sultan.
Baskaldirilari örgütlemek,katilmak,Alevilige inanmak vb.Ölüm fetvasinin nedeni oluyordu.
Kanüni Sultan Süleyman'in Sivas Valisi Hizir Pasa tarafindan Sivas'ta dara cekilir ve
katledilir.Fakat fiziken aramizda olmasa bile saymakla bitmeyen,kirmakla tükenmeyen,yakmakla
yok olmayan ve siirleri hayali gönlümüzde manevi ve ideolojik olarak bizlere yol gösteriyor
ve göstermeye devam ediyor.
Ondandir ki üzerinden yüzyillar gecmesine ragmen günümüze ulasmis ve burdan ötelere tasina
bilme potansiyeli var ezilenlerin elinde bayrak Pir Sultan.
Anadolu halklari onun icin Pir Sultan ölür dirilir derler.
Siirleri somuttur,yalindir,lirik tarzdadir,inanc temelidir.Zülüm,kavga,baskaldiri ve isyan
yüklüdür ezilenlerin dilinde.Dostluk,kardeslik,ask,ayrilik,özlem,doga ve insan kokar
Pir Sultan siileri...
berdan ildan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder